بررسی تلفات فیزیکی در دستگاه‌های فرآوری بذر ذرت در مغان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

2 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر ونهال، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

3 مربی پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان آذربایجان شرقی،سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران.

چکیده

در این تحقیق فرایندهای بوجاری، خشک­ کردن و درجه­ بندی اندازه و شکل دستگاه­های مورد استفاده برای تولید بذر ذرت درچهار کارخانه تولید بذر ذرت در استان اردبیل (منطقه مغان) مورد بررسی قرار گرفت و شاخصهایی نظیر تغییرات رطوبت بذرها، درصد بذرهای شکسته، درصد بذرهای ترک خورده و رطوبت محصول نهایی در فرایند خشک شدن و فرآوری بذرها بررسی شد. نتایج بدست آمده نشان داد که در مرحله برداشت کاربرد کمباین غلات باعث بروز تلفات به­ صورت شکستگی و ترک در بذرها می شود. همچنین در فرایند خشک شدن بذر، تلفات زمانی و مصرف انرژی زیاد است.  انبارکردن و نگهداری بذرهای خشک شده به­صورت فله روی سطوح سیمانی یا آسفالت در سوله­ ها نیز موجب جذب احتمالی رطوبت در آنها شده و ضمن آلودگی محیطی، حمله حشرات و آفات  به بذر را تسریع می­کند. هر چند که بیشترین خسارت شکستگی در بذرهای پهن و گرد ملاحظه شد اما بیشترین ترک­های ملاحظه شده در بذرها درحین فرایند مربوط به تولید و بوجاری بذرهای گرد بود. این خسارت در هر مرحله معمولاً روندی افزایشی داشته و با کاهش رطوبت بذر یک رابطه مستقیم دارد. همچنین نتیجه­ گیری شد که در هر کارخانه تعداد بالابرها و سرعت چرخش پیاله­ ها تأثیر بسیار مستقیمی بر روی خسارات فیزیکی وارد شده به بذر داشته و می­توانند تا بیش از 30 درصد بر بذر خسارات شکستگی یا ترک خوردگی را افزایش دهند. جمع­ بندی بررسی­های انجام شده نشان داد که در کارخانه­ های مورد بررسی، به­ طور متوسط  15 درصد از بذرها به­ صورت بذرشکسته وخرد شده از خط تولید خارج می­شوند. همچنین حدود 30 درصد از بذرها نیز درحین فرایند دچار ترک­خوردگی می­شوند. نتایج نشان داد که به ­دلیل آسیب دیدگی احتمالی جنین یا تجمع قارچ­ها و عوامل بیمارهای گیاهی در بذرهای ترک دار، کاربرد این گونه بذرها ریسک  عدم سبز شدن و جوانه­زنی بذر را افزایش داده و گاهاً منجر به عدم ظهور یا بدسبزی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


Anonymous. 2001. Agricultural grain driers- Determination of drying performance- Part 2: Additional procedures and crop- specific requirements. ISO, 11520-2. Geneve, Switzeland.
Anonymous. 2003. Moisture measurement. Ungrounded grain and seed. ASAE standards, S352.2, FEB03,pp: 593
Anonymous. 2005. Agricultural statistic in cultivation year 2003-2004. Agricultural ministry, Iran. (In Persian with English Abstract)
Anonymous. 2007. International rules for seed testing. ISTA, Zurich, Switzerland.
Chogan, R. 2002. Corn seed production, Agric. Ministry, Iran. (In Persian)
Desai, B. B. 2004. Seeds handbook: biology, production, processing and storage. Marcel Dekker, Inc., 
New York.
Gazor, H. R. 2004. Field observation of corn seed process factories in Moghan. Agricultural Eng. Research I. (AERI). Karaj, Iran. (In Persian with English Abstract)
McDonald, M.B. and L. Copeland. 1997. Seed Production: Principles and Practices. Chapman and Hall, New York,. 249 p.
Morey, R.V., R.J. Gustafson, H.A. Cloud, and K.L.Walter. 1980. Energy conservation in grain (corn) drying with combination high-temperature, low-temperature methods.. Final report, July 1, 1978-September 30, 1980
Noorossana, R. 1998. Introduction to statistical quality control, Iran Univ. Sci. and Technol. Press. (In Persian)
Peyman, M.H., T. Tavakoli and S. Minaee. 2000. Optimum roll clearance of rubber-roll huller for processing three common varieties of Glian paddy. J. Agric. Sci. 5(20): 37-48. (In Persian with English Abstract)
Pliestic, S, and M. Sutalo.2001. Breakage of corn kernel on a vertical Elevator transportation. Agriculturae Conspectus Scientificus, 66 (4): 203-215.
Salunkhe D. K., J. K. Chavan, and S.S. Kadam. 1985. Posharvest biotechnology of cereals. CRC press. Florida, U.S.A.
Somchart, S., S. Wetchacama, T. Swasdisvi and P. Chotjukdikuld. 1999. Effect of drying, Tempering and ambient air ventilation on quality and moisture reduction of corn. Drying Technol. 17(6),1227-1238.
Van Gastel, A. J. G., M. A. Pagnotta and E. Proceddu. 1996. Seed Science and Technology. ICARDA, Aleppo, Syria.